Türkiye ve Amerikan Yeşil Bina Sertifika Sistemlerinin Karşılaştırılması: Commissioning Sürecinde Mekanik Sistemler

Sanayi devrimlerinin gerçekleşmesi, dünyada buzulların erimesi, küresel ısınmanın artması ile artık insanoğlu bazı önlemler almak durumunda kalmıştır. 1980’li yıllarda Montreal Protokolü ile başlayan süreç, 2000’li yıllarda Kyoto Protokolü ve ardından Paris Anlaşması ile küresel ısınmaya yönelik önlemler tüm dünya çapında ülkelerin katılımıyla alınmaya başlanılmıştır.
Bu kapsamda enerji tüketimini azaltan veya tasarruf edilmesinin bütüncül bir yaklaşım ile enerji verimliliği ve kaliteli bina anlayışının geliştirilmesi için bina sertifikasyon sistemleri geliştirilmiş olup A.B.D.’de yer alan Amerikan Yeşil Binalar Konseyi (USGBC) tarafından geliştirilen LEED sertifikasyon sistemleri tüm dünyada kabul görerek çeşitli bina tiplerine göre yeşil bina olduğuna dair sertifikalandırılması yapılmaktadır.

Ayrıca Türkiye’de de Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği (ÇEDBİK) tarafından bu çerçevede çalışmalar yürütülmektedir.
Binaların mekanik, elektrik ve otomasyon sistemlerinin projenin başlangıcında ön tasarım aşamasından başlayarak tasarım ve imalat safhalarında cihazların belirlenmesi, seçilmesi, sahaya gelişi ve ön-fonksiyon kontrollerinin yapılması ile işverene teslimatındaki tüm süreci kapsamasına commissioning işlemi denir ve bu işlem yeşil binalarda binanın kalbi olan sistemlerin kararlı çalışmasına imkan sağlamaktadır.
Daha çok Test ve Devreye Alma olarak adlandırılan Commissioning kavramının aslında İşletmeye Alma veya Hizmete Alma şeklinde değerlendirilmesi daha doğru bir ifade olacaktır.

Commissioning Types
Commissioning bina mekanik sistemlerinde birçok farklı alanda uygulanabilmektedir. Yeşil binalar açısından ise sadece HVAC Sistemleri üzerine yoğunlaşılmaktadır. Temel amaç enerji verimliliği ve konfor koşullarıdır.
Commissioning Sürecinin Projeye Katkıları
- Ek taleplerin ve sipariş değişikliklerinin azaltılması
- Olası proje süre gecikmesinin önlenmesi
- Start-up gereksinimlerinin ortaya konulması
- Proje teslim süresinin azaltılması
- Bina kullanıma açıldıktan sonra daha az revizyon çalışmalar
- Dizayn değişikliklerinin minimize edilmesi
- Gelişmiş iç hava kalitesi sunulması
- İşletme ve bakım sürecinin daha güvenilir yürütülmesi
- Daha düşük enerji ve işletme maliyetleri
- Katma değeri yüksek yapı
- Tamamlanmış ve kullanışlı bakım onarım dokümanları
- Dizayn ve inşaat süreçlerinde alınacak kararlarda proje/işletme sahibinden yana tavır alınması
- Tüm inşaat sürecinin dokümantasyonunun organize edilmesi
Yeşil bina sertifikasyon sistemlerinin devreye alma konusundaki perspektifi değerlendirilecektir. Amerikan ihalelerinde uzun yıllardır şartnamelerle geliştirilen commissioning süreci, özellikle yeşil binalar için LEED sertifikası ile zorunlu ve isteğe bağlı getirilen kriterler, Türkiye’de ÇEDBİK tarafından geliştirilen BEST sertifikasyon sistemindeki yeri ile karşılaştırılacaktır.
LEED | PUAN |
---|---|
Bütünleşik Süreç Yönetimi | 1 |
Lokasyon ve Ulaşım | 16 |
Sürdürülebilir Araziler | 10 |
Su Verimliliği | 11 |
Enerji ve Atmosfer | 33 |
Malzeme ve Kaynaklar | 13 |
İç Mekan Kalitesi | 16 |
İnovasyon | 10 |
Toplam Puan | 110 |
BEST | PUAN |
---|---|
Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi | 9 |
Arazi Kullanımı | 13 |
Su Kullanımı | 12 |
Enerji Kullanımı | 26 |
Sağlık ve Konfor | 14 |
Malzeme ve Kaynakların Kullanımı | 14 |
Konutta Yaşam | 14 |
İşletme ve Bakım | 6 |
İnovasyon | 2 |
Toplam Puan | 110 |
Prerequest – Temel Commissioning and Doğrulama | PUAN |
---|---|
EAp1: Fundamental Commissioning and Verification | Zorunlu |
Genişletilmiş Commissioning Toplam Puanlar | – |
EAc1: Genişletilmiş Commissioning Toplam Puanlar | 6 |
Seçenek-1: Sistem Commissioning | 4 |
Yol-1: Genişletilmiş Sistem Commissioning | 3 |
Yol-2: Genişletilmiş ve İzleme Temelli Commissioning | 1 |
Seçenek-2: Cephe Commissioning | 2 |
BEST | PUAN |
---|---|
Kontrol-Commissioning-Bina Enerji Sistemleri Kabul Prosesi | Zorunlu |
Bina Sistem Kılavuzları | 1 |
Kimler Commissioning Uzmanı Olabilir? | LEED | BEST | ||
---|---|---|---|---|
Temel | Genişletilmiş | Zorunluluk | ||
Mimari ve Mühendislik Firmaları | Dizayn Ekibi Üyesi | Hayır | Hayır | <5000 m² |
Dizayn Ekibinden Olmaması | Evet | Hayır | Benzer | |
Alt Yüklenici Firmalar | Dizayn Ekibi Üyesi | Hayır | Hayır | <5000 m² |
Dizayn Ekibinden Olmaması | Evet | Evet | Belirtilmemiş | |
Ana Yüklenici veya Proje Yönetimi | İnşaat Ekibi Üyesi | Hayır | Hayır | <5000 m² |
İnşaat Ekibinden Olmaması | Evet | Hayır | Benzer | |
İşverene Bağlı 3. Firma | – | Evet | Evet | Proje Yönetimi olarak |
PROSEDÜR | LEED (Temel) | LEED (Genişletilmiş) | BEST (Zorunlu) |
---|---|---|---|
CxA Deneyimi | Benzer bir çalışma alanına sahip en az iki bina projesinde deneyim. |
Benzer bir çalışma alanına sahip en az iki bina projesinde deneyim. |
Belirtilmemiş |
Raporlama | CxA bulguları doğrudan sahibine bildirmelidir. | CxA bulguları doğrudan sahibine bildirmelidir. | Belirtilmemiş |
Referans Standartlar | ASHRAE | ASHRAE |
|
Aşamalar | İşveren İhtiyaç Gereksinimleri-OPR | İşveren İhtiyaç Gereksinimleri-OPR | Benzer |
Temel Tasarım İlkeleri-BOD | Temel Tasarım İlkeleri-BOD | Benzer | |
OPR, BOD, Dizayn Değerlendirilmesi | OPR, BOD, Dizayn Değerlendirilmesi | Benzer | |
Commissioning Plan Geliştirilmesi | Commissioning Plan Geliştirilmesi | Belirtilmemiş | |
Commissioning gereksinimlerinin inşaat dokümanlarına dahil edilmesi | Commissioning gereksinimlerinin inşaat dokümanlarına dahil edilmesi | Belirtilmemiş | |
İnşaat aşaması kontrol formlarının hazırlanması | İnşaat aşaması kontrol formlarının hazırlanması | Test, Ayar, Dengeleme olarak belirtilmiş | |
Sistem test prosedürünün geliştirilmesi | Sistem test prosedürünün geliştirilmesi | Test, Ayar, Dengeleme olarak belirtilmiş | |
Sistem test prosedürünün kontrol edilmesi | Sistem test prosedürünün kontrol edilmesi | Test, Ayar, Dengeleme olarak belirtilmiş | |
Commissioning prosesindeki önemli noktaların takip edilmesi | Commissioning prosesindeki önemli noktaların takip edilmesi | Benzer | |
Commissioning Prosesi Raporu | Commissioning Prosesi Raporu | Belirtilmemiş | |
Tüm dokümanlarda İşverene bağlı noktalarında bildirilmesi | Tüm dokümanlarda İşverene bağlı noktalarında bildirilmesi | Belirtilmemiş |
Puan Kazandıran Başlıklarda Farklılıklar
Aşamalar |
|
---|
LEED Sertifikasyonunda BEST Sertifikası’a göre biraz daha detay istenilmektedir:
İşletme şartları
Önleyici bakım planı
HVAC Ekipman set değerleri
Ekipman çalıştırılması
Bakım ve Onarım Dokümanları
LEED & BEST Sertifika Sistemleri Karşılaştırıldığında;
LEED ve BEST Sertifikaları karşılaştırıldığında; BEST, LEED’e çok daha yeni olsa da buradaki yazı iki sertifikasyon sisteminde sadece Commissioning karşılaştırması üzerine kuruludur. Özellikle ÇEDBİK ve BEST Sertifikasının hazırlanmasında emeği geçenlere ülkemize kazandırdıklarından dolayı teşekkür ederiz. Sertifikasyonun diğer başlıkları incelenirse; örneğin İnşaattan Kaynaklı Gürültü Kirliliğinin Önlenmesi gibi bir başlık, BEST’te yer alırken LEED’de 4. Versiyon’da bile kendine yer bulamamıştır.Commissioning (İşletmeye Alma / Hizmete Alma) Uzmanı tanımlaması Proje Yönetimi ve Commissioning birbirinden farklı amaçları taşımaktadır.
Commissioning ve TAD (Test, Ayar, Dengeleme) aynı amaca hizmet eder ancak aynı konular olarak değerlendirilmemelidir. Genişletilmiş Commissioning başlığındaki maddeler özellikle enerji tüketimi için göz ardı edilmemelidir. Commissioning prosedürü kapsamında uyulacak standartlar daha net olarak belirtilmelidir.
SOSYAL MEDYADA PAYLAŞIN!
SOSYAL MEDYADA BİZİ TAKİP EDİN
SOSYAL MEDYA